Vandervelde, Jeanne-Émile

Jeanne Beeckman behaalde na haar studies geneeskunde aan de ULB (1908-1914) een doctoraat in hygiëne (1921). Ze begon als arts in Brusselse ziekenhuizen (1914-1923), waar ze haar eerste echtgenoot dr. J. Thysebaert ontmoette. Beeckman werkte daarna voor de antropologische dienst van de gevangenis van Vorst (1921-1949), de medische dienst van het grootwarenhuis Le Bon Marché (jaren ’30) en als docente kinderzorg en hygiëne in de provinciale normaalscholen te Leuven en Jodoigne (tot 1946). In 1927 trouwde ze met sociaaldemocratisch politicus Émile Vandervelde, en laat zich daarna Jeanne-Émile Vandervelde noemen. Het koppel maakte heel wat reizen o.a. naar Palestina (zie het in 1929 gepubliceerde boek Le pays d’Israël. Un marxiste en Palestine), China, Japan, de Sovjetunie en Belgisch Congo. De professionele en politieke activiteit van Jeanne-Émile Vandervelde stond volledig in het teken van haar socialistisch en feministisch engagement. In 1936 werd ze kabinetschef van Émile Vandervelde, toen minister van Openbare Gezondheid. Ze was in 1939 eerst voorzitster van de Femmes Prévoyantes Socialistes, daarna van de BWP-afdeling Brussel-stad. Tijdens de bezetting vervoegde ze de clandestiene socialistische partij. Na de oorlog zetelde Jeanne-Émile Vandervelde in de Brusselse gemeenteraad (1944) en in de Senaat (1946-1963). Ze was verder actief in tal van organisaties, o.a. de Brusselse commission d’assistance publique, de commission consultative du travail féminin, de International Federation of Medical Women, de hygiënecommissie van de Conseil national des femmes belges, de vereniging voor geboorteplanning la Famille Heureuse, … Vandervelde was vice-voorzitster en secretaris-generaal (tot 1940) van de Ligue belge des droits de l’homme, en (na de oorlog) vice-voorzitster van de Fédération internationale des ligues des droits de l’homme. Als vrijdenkster was ze aangesloten bij de gemengde loge Le Droit Humain. In het interbellum was Jeanne-Émile Vandervelde een actief antifasciste: ze reisde met haar man in 1935 naar Spanje (zie het verslag Ce que nous avons vu en Espagne) en was lid van het Comité mondial des femmes contre la guerre et le fascisme. Jeanne-Émile Vandervelde ondersteunde in die periode ten slotte ook de Duitse en Oostenrijkse vluchtelingen, onder meer als lid van de Interministeriële Vluchtelingencommissie die belast was met de erkenningsprocedure van politieke vluchtelingen.