Israëlitische Gemeente van Antwerpen – Shomre Hadas

De orthodoxe Israëlitische gemeente Shomre Hadas (‘bewakers van het geloof’) ontstond in 1920. Aanvankelijk werd ze geleid door rabbijn M.A. Amiel; na zijn benoeming als opperrabbijn van Tel Aviv (1936) werd hij opgevolgd door Samuel Brodt. In 1931 fusioneerde Shomre Hadas met de sinds 1816 erkende Israëlitische Gemeente van Antwerpen (de zgn. ‘Hollandse gemeente’). In de praktijk wordt tot op vandaag de naam Shomre Hadas gebruikt in plaats van het meer algemene Israëlitische Gemeente van Antwerpen. Voor de oorlog zou de gemeente ca. 3170 leden geteld hebben. Rond Shomre Hadas ontstonden heel wat religieuze instellingen en infrastructuur zoals rituele baden, yeshivot, aan de gemeente verbonden kleinere gebedsplaatsen, … Vandaag beschikt Shomre Hadas over twee synagogen: de ‘Hollandse synagoge’ in de Bouwmeesterstraat (gebouwd in 1893) en de Romi Goldmuntz-synagoge op de hoek van de Van den Nestlei en de Oostenstraat (gebouwd in 1928). De gemeente was eveneens de oprichter en drijvende kracht achter de Tachkemonischool (gesticht in 1920). Tegen het eind van de jaren ’30 staken financiële moeilijkheden de kop op. De solidariteit met de Joodse vluchtelingen uit Duitsland en Oostenrijk deed de nood aan middelen nog stijgen. De twee grote orthodoxe gemeentes Shomre Hadas en Machsike Hadass lagen regelmatig met elkaar in de clinch, o.a. over de controle op de shehitah. De toenadering die vanaf 1931 werd gezocht met Machsike Hadass leidde voor de Tweede Wereldoorlog niet tot enig resultaat. Na de bevrijding kwam het wel tot een (soort) fusie tussen beide orthodoxe gemeentes (de zgn. Verenigde Israëlitische Gemeenten van Antwerpen), een samensmelting die duurde tot 1958. Sindsdien bestaat Shomre Hadas weer als een afzonderlijke gemeente.