Лични фонд Павла Шосбергера
- Lični fond Pavla Šosbergera
Extent and Medium
1,92 m (16 kutija)
Creator(s)
- Pavle Šosberger
Biographical History
Pavle Šosberger, kulturni poslenik, funkcioner jevrejskih organizacija, autor knjiga o Jevrejima, rođen je 21. septembra 1920. u Budimpešti. Oktobra 1941. okupatori ga odvode na prisilni rad, a sredinom 1943. dospeva u logore borskog rudnika. Od 1944. je bio učesnik NOB-a. Roditelji i brat Pavla Šosbergera stradali su u raciji 23. januara 1942, a ostala rodbina je deportovana u Aušvic.
Po okončanju rata i demobilizaciji radio je u nekoliko preduzeća rukovodeći izgradnjom građevinskih objekata. Karijeru je završio u PTT Novi Sad 1981. kada je penzionisan. Bio je aktivan i u jevrejskoj zajednici. Od 1964. je bio potpredsednik, a od 1966. predsednik jevrejske opštine u Novom Sadu. Od 1974. je bio član Glavnog i Izvršnog odbora Saveza jevrejskih opština Jugoslavije. Vodio je mnoge kulturne i humanitrne akcije, držao predavanja, organizovao proslave jevrejskih praznika. Pokrenuo je inicijativu da se prvi put posle rata , 23. januara 1967. godine održi komemoracija nevinim žrtvama racije u Novom Sadu.
Bio je veoma aktivan na polju publicistike i istorije Jevreja u Novom Sadu i Vojvodini. Njegova najznačajnija dela su: Jevreji u Vojvodini, Novosadski Jevreji, Osnovni pojmovi jevrejskih običaja i religije, Sinagoge u Vojvodini, Spisak žrtava Holokausta u Novom Sadu, Jevreji u logorima borskog rudnika 1941-1944, Život kako sam ga ja Video, Šetnja novosadskom čaršijom i dr.
Bio je nosilac mnogih odlikovanja i nagrada. Umro je u Novom Sadu 2012. godine.
Archival History
Arhivska građa fonda preuzeta je u Arhiv Vojvodine 2014. godine na osnovu Ugovora o poklonu, br. II 031.5–2/1–14, sklopljenog sa imaocem Josipom Šosbergerom. Građa u količini 2,47 m preuzeta je u nesređenom stanju.
Scope and Content
Građa fonda je nastala u periodu od 1920. do 2011. godine i najvećim delom se odnosi na prostor Vojvodine, a nastala je radom Pavla Šosbergera.
Dokumenta o delatnosti tvorca fonda: istorijat porodice Šosberger; nagrade, priznanja i dr; podaci iz radnog odnosa; predavanja, intervjui, savetovanja, seminari i dr; materijali sa sastanaka Jevrejske opštine, Saveznog izvršnog veća, komisija i dr; Ugovor o međusobnom davanju u zakup novosadske Sinagoge.
Najveći deo građe u fondu čine razni materijali koji su nastali ili koji su sakupljeni tokom rada Pavla Šosbergera na pisanju raznih radova i knjiga (beleške, fotokopije dokumenata i literature, isečci iz novina). Tako se u fondu nalaze: materijali nastali tokom pripremanja knjiga: Jevreji u Vojvodini, Sinagoge u Vojvodini, Novosadski Jevreji, Život kako sam ga ja video; materijal o Holokaustu i antisemitizmu; materijal o Raciji i stradalim Jevrejima u Vojvodini 1941–1943; Jevreji u logorima Borskog rudnika; Jevreji u Vojvodini kroz istoriju po mestima, Jevreji u Habzburškoj monarhiji, Srbiji, Jugoslaviji, Balkanu i dr; Jevreji u Novom Sadu kroz istoriju; popisi Jevreja u Hazburškoj monarhiji i u Novom Sadu; Izborni spisak Jevrejske opštine Novi Sad 1933; Jevrejske škole i prosveta u Novom Sadu i Vojvodini; jevrejska društva i udruženja u Novom Sadu i Vojvodini; zdravstvo u Novom Sadu i Vojvodini; jevrejska štampa u Vojvodini do 1941; materijali za istorijat masona u Kraljevini Jugoslaviji; jevrejska vera, kultura, obrazovanje i drugo; razni umetnici Jevreji; skice sinagoga u Vojvodini; skice i fotografije poznatih Jevreja; istorija Izraela; biografije znamenitih Jevreja.
U građi fonda se nalaze i pisma Pavla Šosbergera, kao i pisma lica i ustanova koja su upućena Pavlu Šosbergeru; porodična pisma; čestitke, razglednice, pozivnice i dr.
Dokumenta drugih lica o tvorcu fonda: eseji, kratke priče i dr. raznih autora.
Fotografije: fotografije nastale u logorima Borskog rudnika tokom Drugog svetskog rata; fotografije iz nekoliko vojvođanskih gradova nastale 1941. godine na kojima se vide zločini okupatora nad Jevrejima (maltretiranje, odvođenje u logore, vešanje); fotografije sinagoga u Vojvodini i dr.
Plakati, jevrejski kalendari, razne publikacije, časopis Jevrejski pregled i drugi časopisi.
Appraisal
U Arhivu Vojvodine je tokom 2015. godine izvršena klasifikacija i sistematizacija arhivske građe. Uništavanje bezvrednog dokumentarnog materijala nije vršeno.
Accruals
Dopune se ne očekuju.
System of Arrangement
Fond je sređen prema Uputstvu za sređivanje ličnih i porodičnih fondova. Građa je sistematizovana u četiri tematske celine: dokumenta o delatnosti tvorca fonda, prepiska, dokumenta drugih lica o tvorcu fonda, ilustrativni materijal.
Conditions Governing Access
Slobodan pristup uz poštovanje odredaba Zakona o kulturnim dobrima RS, 1994.
Conditions Governing Reproduction
Odlukom Arhiva Vojvodine.
Physical Characteristics and Technical Requirements
Arhivska građa je na papiru.
Finding Aids
Sumarni inventar
Istorijska beleška
Archivist Note
Opis izradio Aleksandar Bursać, februar 2024.
Sources
Informacioni sistem Arhiva Vojvodine (ISAV)
Rules and Conventions
EHRI Guidelines for Description v.1.0
Places
- Vojvodina