Akta gminy Izbica

  • Files of the commune of Izbica
Identifier
28
Language of Description
Polish
Dates
1861 - 1954
Level of Description
Collection
Languages
  • German
  • Polish
  • Russian
Scripts
  • Cyrillic
  • Latin
Source
EHRI

Extent and Medium

421 files

Creator(s)

Biographical History

Gmina wiejska jako najniższa jednostka administracyjna w Królestwie Polskim stanowiła samorząd terytorialny obejmujący wszystkich jej mieszkańców. Ustrój gmin wiejskich i urząd wójta opierał się na postanowieniach dekretu Księstwa Warszawskiego z dn. 23 lutego 1809 r. "O organizacji gmin miejskich i wiejskich". Na czele gminy stał wójt, który w każdej gromadzie wyznaczał swoich zastępców, czyli sołtysów. Do obowiązków wójta należał m.in. nadzór nad wykonaniem zarządzeń państwowych, administrowanie majątkiem gminy, dbałość o utrzymanie porządku i bezpieczeństwa. Postanowienia namiestnika Królestwa Polskiego z dn. 3 lutego 1816 r. i z dn. 30 maja 1818 r. zatwierdziły dotychczasową organizację gmin i szczegółowo określiły kompetencje wójta. Ukaz carski z dn. 2 marca 1864 r. wprowadził nowy ustrój gminy wiejskiej. Odtąd organami administracji państwowej były: zebrania gminne, wójt gminy, sołtysi i sąd z ławnikami. Poza tym gminy mogły mieć osobnych pisarzy, poborców podatkowych, inspektorów szkół i szpitali, gajowych i in. urzędników. W latach 1915-1918 ukształtowała się niemal ostatecznie wewnętrzna organizacja samorządu gminnego. Art. 2 Dekretu z dn. 27 listopada 1918 r. zniósł istniejący dotychczas urząd pełnomocnika gminnego, ustanawiając jednocześnie nowy organ radę gminy. Po uwzględnieniu zmian wprowadzonych przez Dekret w skład organizacji gminy weszły: zgromadzenie gminne, rada gminy, wójt i inni urzędnicy, sołtysi. W dniu 23 marca 1933 r. weszła w życie pierwsza ustawa jednolita dla gmin całego kraju "O częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego" obowiązująca na wszystkich terenach byłych zaborów z wyjątkiem Śląska. Zgodnie z cytowaną ustawą organem ustawodawczym i kontrolnym gminy była rada gminy, organem wykonawczym i zarządzającym był zarząd gminny. Na czele zarządu stał wójt i jego zastępca podwójci. W roku 1939 na mocy rozporządzenia Generalnego Gubernatora z dn. 28 listopada 1939 r. "O zarządzie gmin polskich" gminy zostały podporządkowane władzom okupacyjnym. Wszelka władza gminy została przelana na burmistrza, a w gminach wiejskich na wójta, którego powoływał starosta (Kreishauptmann). Starosta mógł uchylić każde zarządzenie wójta, jak również wydać własne, obowiązujące gminę. Po wyzwoleniu powołano na mocy ustawy z 11 września 1944 r. gminne rady narodowe pełniące rolę władzy ustawodawczej. Ustawa z dn. 20 marca 1950 r. "O terenowych organach jednolitej władzy państwowej" zniosła zarządy gmin. Rady stały się terenowymi organami władzy państwowej w gminach, miastach, powiatach i województwach. Organem wykonawczym rad narodowych i zarządzającym było prezydium. W 1954 r. gminne rady narodowe zostały zlikwidowane, a w ich miejsce powołano gromadzkie rady narodowe. Gmina Izbica należała do powiatu krasnostawskiego. Na nią składały się następujące miejscowości: Bartoszów, Dąbrówka, Dworzyska, Izbica, Izbica Nowa, Kryniczki, Majdan Krynicki, Maliniec, Marjanka, Mchy, Orłów Drewniany, Orłów Murowany, Ostrówek, Ostrzyca, Stryjów, Szajówka, Tarnogóra, Tarzymiechy, Topola, Wał, Wólka Orłowska.[na podstawie wstępu do inwentarza]

Scope and Content

Sprawy ogólno-administracyjne i organizacyjne 1920-1945 34 j.a.; Zarządzenia i uchwały Prezydium i Gminnej Rady Narodowej 1916-1949 4 j.a.; Sprawozdania z działalności 1947-1954 6 j.a.; Kontrole 1940-1954 10 j.a.; Protokóły posiedzeń Prezydium i sesji G.R.N. 1917-1954 25 j.a.; Komisje gminne: skład, protokóły, sprawozdania, zarządzenia 1932-1954 10 j.a.; Sprawy osobowe 1924-1939 4 j.a.; Protokóły zebrań wiejskich i uchwały 1898-1922 7 j.a.; Protokóły sesji sołtysów 1931-1954 7 j.a.; Majątek gminy 1942-1954 9 j.a.; Bezpieczeństwo i porządek publiczny: spisy poborowych, dezerterzy, wezwania sądowe, doniesienia strażników 1902-1946 22 j.a.; Statystyka i podział administracyjny 1920-1954 9 j.a.; Ewidencja i kontrola ruchu ludności: wykazy Żydów zamieszkałych w Izbicy, statystyka, emigranci, przesiedlenia 1861-1952 17 j.a.; Opieka społeczna i zdrowie publiczne: zgłoszenia o wstąpieniu do pracy, wykazy pogorzelców, sprawy inwalidzkie 1920-1943 15 j.a.; Wybory 1933-1952 11 j.a.; Sprawy finansowe: budżety, sprawozdania rachunkowe, rejestry podatku 1868-1954 95 j.a.; Oświata i kultura: zarządzenia, protokóły, sprawozdania, korespondencja, sprawy szkół 1920-1954 19 j.a.; Drogi i place publiczne: zarządzenia, korespondencja, protokóły 1925-1953 9 j.a.; Sprawy budowlane: odbudowa zniszczeń wojennych, sprawozdania, zarządzenia, pozwolenia na budowę 1920-1951 13 j.a.; Rolnictwo: klasyfikacja gruntów, wykazy osób posiadających gospodarstwa rolne, statystyka, wykazy dłużników, rejestry pomiarowe gruntów, akty hipoteczne, podwody i szarwarki, kontyngenty 1875-1954 65 j.a.; Handel i przemysł: rejestry kart rzemieślniczych, zakładów przemysłowych i handlowych, ich kontrola 1920-1938 11 j.a.; Sprawy różne: ewidencja koni, o pożarach i straży pożarnej, nadzwyczajna danina państwowa, asekuracja budynków, kary nakładane przez wójta 1905-1924 19 j.a.

Archivist Note

Selected by Michał Czajka from database SEZAM.

Rules and Conventions

EHRI Guidelines for Description v.1.0