Akta miasta Wielunia

  • Files of the town of Wieluń
Identifier
115
Language of Description
Polish
Dates
1844 - 1941
Level of Description
Collection
Languages
  • German
  • Polish
  • Russian
Scripts
  • Cyrillic
  • Latin
Source
EHRI

Biographical History

Pierwsza wzmianka źródłowa o Wieluniu pochodzi z 1283 roku, kiedy to Książe Przemysł II nadał mu prawa miejskie. Przyjąć jednak należy, że informacja ta odnosi się do przeniesienia na nowy teren starszego ośrodka miejskiego Rudy. Wieluń przejął po Rudzie funkcje grodu kasztelańskiego, w XIV w był nawet przejściowo stolicą Księstwa, następnie ziemi, powiatu i starostwa grodowego. W wyniku II rozbioru Polski (1793) Wieluń został zagarnięty przez Prusy i włączony do Prus Południowych. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego (1807) Wieluń znalazł się w jego granicach, a następnie na terytorium Królestwa Polskiego powstałego w 1815 r. W 1816 r. został miastem obwodowym. W sierpniu 1914 r. Wieluń znalazł się pod okupacją niemiecką, która trwała aż do 12 listopada 1918 r. W 1915 r. Niemcy zdecydowali się na wprowadzenie z dniem 1 sierpnia 1915 r., samorządu, powołano wówczas Radę Miejską, która została rozwiązana w 1918 r., władzę w mieście sprawował Magistrat, który funkcjonował do 1933 r. W 1919 r. na podstawie dekretu o samorządzie lokalnym wybrano nową Radę Miejską. W latach 1933-1939 organami samorządu były: Rada Miejska i Zarząd Miejski. W 1939 r. na mocy dekretu inkorporacyjnego Adolfa Hitlera z 8 X 1939 r. miasto zostało włączone do Rzeszy niemieckiej i znalazło się w obrębie tzw. Kraju Warty (Reichsgau Wartheland). Używano niemieckiej nazwy - Welun lub Welungen. W okresie II wojny światowej ustrój władz oparty był na ustawodawstwie hitlerowskim. Dnia 19 stycznia 1945 r. Wieluń został wyzwolony spod okupacji niemieckiej. W 1945 r. organizacja władz miejskich została oparta na nowych zasadach, w myśl których Miejska Rada Narodowa stanowiła organ uchwałodawczy samorządu miejskiego, zaś Zarząd Miejski, wybierany przez MRN, organ zarządzający i wykonawczy.

Scope and Content

Zachowane akta obejmują lata 1844, 1851, 1855-1856, 1862-1866, 1872-1939, 1941. W zespole zachowały się następujące akta: Organizacja - protokoły posiedzeń i uchwały Rady Miejskiej i Zarządu Miejskiego, przepisy i zarządzenia ogólne, okólniki, współpraca ze Związkiem Miast Polskich, statuty i taryfy, dzienniki korespondencyjne; Finanse - budżety, księgi dochodów i wydatków budżetowych, księgi sum pozabudżetowych, dzienniki główne, sprawy podatkowe, rejestry opłat, sprawy oddłużeniowe, akta obrotu czekowego, ubezpieczenia pracowników, księgi kasowe; Gospodarka - przedsiębiorstwa gminne, drogi i place publiczne (sprawy Państwowego Funduszu Drogowego), zdrowie publiczne i akcja sanitarno-porządkowa (szczepienia ochronne), opieka społeczna (koszty kuracyjne), rolnictwo (ewidencja studzien i źródeł, wykazy właścicieli nieruchomości), weterynaria i hodowla (ewidencja koni), przemysł i handel, statystyka; Administracja - sprawy sądowe, gospodarka budowlana i mieszkaniowa (plany sytuacyjne części m. Wielunia oraz dzieje gruntów wójtowskich, odbudowa spalonego kościoła, budowa koszar, rozbudowa miasta), sprawy wojskowe, kartoteki wyznaniowe, ewidencja i kontrola ruchu ludności (reptularze urodzonych, zaślubionych i zmarłych, sprawy obywatelstwa, poszukiwanie osób, przesiedlenia, spisy wyborców, akta dot. spraw meldunkowych, sprawy cudzoziemców i emigracji). Na pozostałość aktową zespołu składają się także skorowidz miasta Wielunia, księgi ludności stałej i skorowidz do ksiąg ludności stałej, rejestry mieszkańców.

Archivist Note

Selected by Krzysztof Tyszka from the database szukajwarchiwach.pl

Rules and Conventions

EHRI Guidelines for Description v.1.0