Akta Miasta Lublina. 1939-1944

  • Files of the city of Lublin
Identifier
22 / 8
Language of Description
English
Dates
1939 - 1944
Level of Description
Sub-collection
Languages
  • German
  • Polish
Scripts
  • Latin
Source
EHRI

Extent and Medium

353 files

Scope and Content

The collection contains i.a. materials concerning the establishment of the ghetto, “lists of deaths” among the Jews, and forced labour, and also large numbers of residential registration ledgers

Archivist Note

Entry selected by Michał Czajka from the book by Alina Skibińska, "Guide to the Sources on the Holocaust in Occupied Poland"

Rules and Conventions

EHRI Guidelines for Description v.1.0

Akta miasta Lublina. 1939-1944

  • Files of the city of Lublin
Identifier
22 / 8
Language of Description
Polish
Dates
1939 - 1944
Level of Description
Sub-collection
Languages
  • German
  • Polish
  • Russian
  • Latin
Scripts
  • Cyrillic
  • Latin
Source
EHRI

Extent and Medium

353 files

Creator(s)

Biographical History

Lublin - miasto królewskie. Lokowany na prawie niemieckim w 1317 r. przez księcia Władysława Łokietka. Ustrój miasta w okresie staropolskim opierał się na prawie magdeburskim. Władzę w mieście do końca XV w. sprawował wójt dziedziczny w imieniu właściciela czyli króla. Od co najmniej 1377 r. istniała również rada miejska opozycyjnie nastawiona do wójtów dziedzicznych. W 1504 r. wykupiła ona wójtostwo lubelskie. Zgodnie z praktyką miast lokowanych na prawie niemieckim, rada pełniła funkcje administracyjne, reprezentacyjne, nadzorowała fundusze miasta; należała do niej również władza ustawodawcza, którą realizowała wespół z ławą i przedstawicielami pospólstwa. W ciągu dziejów liczba rajców była zmienna – od 4 do 10 (4 tzw. starych i 6 nowych), spośród nich wybierano 4 kwartalnych burmistrzów. Rada pełniła również funkcje sądowe, jakkolwiek właściwym organem sądowym był wójt z ławą. Wójta i 7 ławników wybierała rada wraz z przedstawicielami pospólstwa. Wyraźnego rozgraniczenia kompetencyjnego obu sądów nie było. Od XVI w. oba organy dysponowały własnymi kancelariami. Od 1809 r., kiedy Lublin znalazł się w granicach Księstwa Warszawskiego, władze miejskie zorganizowano na podstawie dekretu księcia Fryderyka Augusta. Na ich czele stał burmistrz podlegający bezpośrednio prefektowi departamentu lubelskiemu. Do pomocy w zarządzaniu miał radę oraz ławników. Po utworzeniu w 1815 r. Królestwa Polskiego organizacja władz miejskich opierała się na postanowieniach namiestnika z 3 lutego 1816 r. i 30 maja 1818 r. oraz reskrypcie Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji z 11 marca 1818 r. W Lublinie powstał Urząd Municypalny, który istniał do 1842 r., a następnie został przemianowany na Magistrat. Tworzyli go: prezydent i czterech radnych. Struktura organizacyjna urzędu i zakres czynności radnych zmieniały się kilkakrotnie, m. in. w latach 1836 i 1842. Od 1874 r. było 6 wydziałów: kasa miejska, wojskowo-policyjny, administracyjno-gospodarczy, ogólny, kwaterunkowy i skarbowy. Urząd stracił wówczas charakter jednostki samorządu miejskiego, stając się w zasadzie organem administracyjnym. W lipcu 1915 r. Lublin został zajęty przez wojska austriackie i na miejsce dawnych władz utworzono Tymczasową Radę Miejską i Magistrat m. Lublina. Po ich rozwiązaniu wybrano w 1916 r. nową radę miejską na podstawie ordynacji miejskiej dla Kielc, Lublina, Piotrkowa i Radomia. Z kolei rada powołała magistrat, w którego skład weszli: prezydent, dwaj wiceprezydenci i radni. Członków magistratu zatwierdzały austriackie władze okupacyjne. Po odzyskaniu niepodległości zasady funkcjonowania samorządu miejskiego określił dekret z 4 lutego 1919 r. (Dz.P. R.P. Nr 13, poz. 140), według którego gmina miejska, reprezentowana przez radę i burmistrza (prezydenta0 była jednostką samorządną. Rada, wybierana spośród mieszkańców gminy, wyłaniała ze swego grona magistrat. W jego skład wchodził prezydent, dwóch wiceprezydentów i kierownicy wydziałów. Ustawa z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U. R.P. Nr 35 poz. 294) ograniczała kompetencje rady na rzecz zarządu miejskiego i prezydenta, który miał prawo w większym niż dotąd zakresie działać jednoosobowo. We wrześniu 1939 r. Lublin znalazł się pod przejściową niemiecką administracją wojskową, zaś po wejściu dekretu o administracji okupowanych obszarów polskich w dniu 16 października 1939 r. zarząd miasta oddano w polskie ręce. Pełną i wyłączną odpowiedzialność za pracę podległego mu urzędu ponosił burmistrz, odpowiedzialny przed niemieckim starostą. Kiedy tylko (25 lipca 1944 r.) wojska niemieckie opuściły Lublin przystąpiono do organizowania na nowo administracji miejskiej w oparciu o statut z 1939 r. Jako czynnik kierowniczy i nadzorczy Zarządu Miejskiego zostało powołane 30 lipca tymczasowe Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (Dz.U. Nr 5, s. 6-7). Początkowo działalność Rady i Zarządu miejskiego nie była rozdzielona (wspólne podejmowanie decyzji); od 12 czerwca 1945 r. nastąpił oficjalny rozdział. Ostatecznie podział ten został zlikwidowany 1950 r. na mocy ustawy o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U. Nr 14, poz. 130). Siedziba władz miejskich (ratusz) mieściła się w Lublinie. Status prawny – administracja ogólna - akta miast i administracja miejska. Od 1474 r. miasto jest stolicą województwa lubelskiego.

Scope and Content

AKTA MIASTA LUBLINA, 1939-1944 8.1 Wydział Ogólny 26 1939-1943 8.2 Wydział Finansowy 43 1939-1943 8.3 Wydział Gospodarczy 3 1939-1943 8.4 Wydział Budownictwa 89 1938-1944 8.5 Wydział Opieki i Zdrowia 53 1939-1942 8.6 Wydział Administracyjny 78 1911-1943 8.7 Wydział Oświaty, Mieszkaniowy (Kwaterunkowy) i Statystyki 82 1939-1944 8.7.1 spis roboczy 3 1939-1940 8.8 Wydział Aprowizacyjny 2 1940-1941 8.9 Wydział Kwaterunkowy i Świadczeń Wojennych 38 1939-1944 8.10 Fotografie 7 1939-1944 8.11 Obwieszczenia władz okupacyjnych i Zarządu Miejskiego - spis roboczy 2 1939-1939

Archivist Note

Selected by Krzysztof Tyszka from the database szukajwarchiwach.pl

Rules and Conventions

EHRI Guidelines for Description v.1.0