Akta gminy Rydzyna

  • Files of the commune of Rydzyna
Identifier
55
Language of Description
English
Dates
1845 - 1954
Level of Description
Collection
Languages
  • German
  • Polish
Scripts
  • Latin
Source
EHRI

Extent and Medium

314 files

Scope and Content

The collection contains i.a. cases concerning forced labourers, a list of residents of Rydzyna by nationality (1941 and 1943), various statistical information, lists of Jews from the camp in Kłoda (Judenarbeitslager Roden b. Reisen) dating from 1942, and copies of entries in the land register concerning the Jewish synagogue and cemetery.

Archivist Note

Entry selected by Michał Czajka from the book by Alina Skibińska, "Guide to the Sources on the Holocaust in Occupied Poland"

Rules and Conventions

EHRI Guidelines for Description v.1.0

Akta gminy Rydzyna

  • Der Amtskommissar des Amtsbezirks Reisen
  • Prezydium Gminnej Rady Narodowej w Rydzynie Wójtostwo Obwodowe w Rydzynie Zarząd Gminny w Rydzynie
  • Files of the commune of Rydzyna
Identifier
55
Language of Description
Polish
Dates
1845 - 1954
Level of Description
Collection
Languages
  • German
  • Polish
Scripts
  • Latin
Source
EHRI

Extent and Medium

314 files

Biographical History

W latach 30-tych XIX w. na obszarze zaboru pruskiego zaczęto tworzyć samorząd wiejski. Na podstawie ustawy z 1833 r. powołano Distrikts-Amty (komisariaty obwodowe). Na czele każdego stał Distrikts-Kommissar (komisarz obwodowy), powoływany przez Naczelnego Prezesa Prowincji Poznańskiej. W skład Distrikts-Amtów wchodziły gminy wiejskie (kierowali nimi sołtysi) oraz obszary dworskie (kierowali nimi przewodniczący obszarów dworskich). Do kompetencji komisarzy obwodowych należało między innymi: czuwanie nad bezpieczeństwem publicznym i przestrzeganiem przepisów budowlanych i drogowych, nadzór nad związkami i stowarzyszeniami oraz nad rzemiosłem, handlem i przemysłem, prowadzenie ewidencji ludności, opieka nad ubogimi, współpraca przy organizacji wyborów. Ponadto komisarze wykonywali na podległym sobie obszarze zarządzenia landrata i innych władz nadrzędnych. Sprawy samorządu wiejskiego szczegółowo regulowała ordynacja gminna z lipca 1891 r. W 1919 r. Polska odzyskała niepodległość. Większość ziem zaboru pruskiego przyłączono do odrodzonego państwa polskiego. Odradzała się także polska administracja. Ustawa z 1919 r. przemianowała Distrikts-Amty na komisariaty obwodowe, pozostawiając im jednak podobne kompetencje administracyjne i policyjne, jak w czasach pruskich. W 1928 r. komisariaty obwodowe uległy likwidacji. W ich miejsce powołano obwody wójtowskie z wójtami na czele. Terytorialnie utworzone wójtostwa (w ich ramach gminy wiejskie i obszary dworskie) odpowiadały mniej więcej wcześniejszym komisariatom obwodowym. Wójtostwa przetrwały do dnia 1 kwietnia 1935 r. Wówczas to w oparciu o ustawę z 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządowego (Dz. U. nr 35, poz. 294) oraz zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 lipca 1934 r. w miejsce dotychczasowych obwodów wójtowskich utworzono zbiorowe gminy wiejskie, których pracami kierowały zarządy gminne. Gminy dzieliły się na gromady. Pracą gminy kierował wójt a poszczególnych gromad sołtysi. Sołtysi podlegali służbowo wójtom. Nowy podział administracyjny przetrwał do wybuchu II wojny światowej w 1939 r. Okupant niemiecki w grudniu 1939 r. wprowadził obwody urzędowe (Amtsbezirke). Zarządzali nimi komisarze obwodowi (Amtskommissar). Po wyzwoleniu spod okupacji w 1945 r. przywrócono do życia zarządy gminne, na czele których stali wójtowie. Jednocześnie utworzono gminne rady narodowe. W 1950 r. zniesiono zarządy gminne i stanowisko wójtów. Kompetencje tych organów przejęły prezydia gminnych rad narodowych., z przewodniczącymi na czele. Z dniem 1 stycznia 1955 r. zlikwidowano podział administracyjny państwa na gminy. Został zastąpiony przez gromady.

Scope and Content

I. Wójtostwo Obwodowe w Rydzynie, [1898] 1928-1935 ewidencja ludności, sprawy budowlane, ubezpieczenia, bezpieczeństwo, wybory II. Zarząd Gminny w Rydzynie, 1935-1939 [1940] sprawy organizacyjne, zebrania, elektryfikacja, budżety, utrzymanie dróg, rozliczenia z obszarami dworskimi, rolnictwo, handel, sprawy oświaty, kultura, opieka społeczna, bezrobocie, emigracja, ubezpieczenia, bezpieczeństwo i porządek publiczny, pobór, księga dusz III. Der Amtskommissar des Amtsbezirks Reisen, 1939-1945 posiedzenia Rady Miejskiej, osiedlanie Niemców, volkslisty, zarządzenia i ogłoszenia, sprawy meldunkowe, statystyka ludności, sprawy karne, budowlane i ogniowe, szkolnictwo i biblioteka, akta poległych i zaginionych żołnierzy niemieckich, przejęcie majątku polskiego, rzemiosło, budżety, podatki IV. Zarząd Gminny w Rydzynie, 1945-1950 sesje, zebrania, ewidencja ludności, sprawy niemieckie V. Prezydium Gminnej Rady Narodowej w Rydzynie, 1950-1954 sesje i zebrania

Archivist Note

Selected by Krzysztof Tyszka from the database szukajwarchiwach.pl

Rules and Conventions

EHRI Guidelines for Description v.1.0