Sądy Specjalne zostały utworzone rozporządzeniem rządu Rzeszy z 21 marca 1933 roku dla poszczególnych okręgów wyższych sądów krajowych. Obejmowały one zasięgiem właściwości terytorialnej tereny podległe jednemu lub kilku sądom krajowym według decyzji ministra sprawiedliwości. Były one właściwe do rozpatrywania spraw karnych o przestępstwa: polegające na podstępnym atakowaniu państwa i partii hitlerowskiej, wymuszenia, rabunki uliczne, niestosowanie się do przepisów odnośnie słuchania radia , przestępstwa gospodarcze, przestępstwa przeciw rozporządzeniu o szkodnictwie i gwałtach. Według rozporządzenia generalnego pełnomocnika rządu Rzeszy z 21 lutego 1940 roku o właściwości sądów specjalnych, sądy te były również właściwe do rozpoznania spraw o inne przestępstwa, jeśli prokuratura uznała, że przestępstwo godzi w szczególny sposób w interes społeczny i winno być jak najszybciej osądzone, a także w poważniejszych sprawach o naruszenie cen. Rozporządzenie rady ministrów z 4 grudnia 1941 roku o sądownictwie dla Polaków i Żydów na obszarach wcielonych do Rzeszy poddało sądownictwu sądów specjalnych popełnione przez Polaków gwałty wobec Niemców, uszkodzenia przez nich urządzeń, niestosowanie się do zarządzeń władz niemieckich, nie doniesienie o zamiarze dokonania przez inne osoby przestępstw oraz posiadanie broni lub materiałów wybuchowych, przewidując dla tego rodzaju czynów karę śmierci lub obozu. Sądy specjalne stały hierarchicznie na równi z sądami krajowymi, a podlegały wyższym sądom krajowym. Przewodniczącym i zastępcami przewodniczących sądów specjalnych byli dyrektorzy sądów krajowych. Organem oskarżycielskim przed tymi sądami były prokuratury sądów krajowych. Kancelarie sądów specjalnych były częścią kancelarii sądów krajowych, a sygnatury wydziałów i rejestrów tychże wydziałów były częścią sygnatur wydziałów rejestrów sądów krajowych. Sąd Specjalny w Katowicach został utworzony rozporządzeniem naczelnego dowódcy wojskowego z 5 września 1939 roku i obejmował zasięgiem właściwości terytorialnej obszar rejencji katowickiej w skład której wchodziły, od jej ostatecznego ukształtowania się w 1941 roku, miasta wydzielone: Bytom, Gliwice, Katowice, Królewska Huta, Sosnowiec i Zabrze oraz powiaty: będziński, bytomsko-tarnogórski, bielski, chrzanowski, cieszyński, gliwicki, katowicki, olkuski, pszczyński i żywiecki. Sąd Specjalny w Katowicach dzielił się na wydziały rozpoznające sprawy o zbrodnie i występki oraz właściwe dla spraw o wykroczenia. Sąd działał do stycznia 1945 roku.