Stichting Sieraden-Comité
Extent and Medium
18,5 meter (3311 inventarisnummers)
Creator(s)
- Stichting Sieraden-Comité
Biographical History
In juli 1957 werd in West-Duitsland het Bundesrückerstattungsgesetz (BRüG) van kracht dat joodse particulieren de mogelijkheid bood schadeclaims in te dienen voor tijdens de Tweede Wereldoorlog geroofde eigendommen . In Nederland werden de individuele claims door verschillende instanties verzameld en als collectieve claim aangemeld in Berlijn. Zo konden claims voor inboedels worden ingediend bij de Stichting Jokos en claims voor waardepapieren en effecten bij de Commissie Rechtsherstel Buitenlandse Effecten. Voor de indiening en afwikkeling van claims met betrekking tot diamanten en andere edelstenen werd het Sieradencomité in het leven geroepen.
Het initiatief tot oprichting van het Sieradencomité kwam van de Amsterdamse diamantair Solomon Roet. Hij nam zijn drie collega-diamantairs L. Asscher, J. Parsser en J. Elion op in het bestuur, evenals de Amsterdamse notaris T. Heimans. Het Sieradencomité hield kantoor aan de Keizersgracht 105.
Dat de claims in de zogeheten S-zaken terecht waren gedaan, bleek vooral uit het "Gutachten" van A.J. van der Leeuw, medewerker van het RIOD. Hij baseerde zijn onderzoek op de archieven van E.A.P. Puttkammer (181 h) en het archief van de Zentralstelle für jüdische Auswanderung in het archief van de Höhere SS-und Polizeiführer, Generalkommissar für das Sicherheitswesen (77).
Hoewel het Comité in eerste instantie in het leven was geroepen voor het aanmelden van deze claims, trad het ook nog in een aantal andere zaken op. Het was gevolmachtigde voor het D-Sammelverfahren, dat betrekking had op geroofde diamanten uit de diamantindustrie waarbij in de meeste gevallen het Devisenschutzkommando betrokken was. Later maakte het gebruik van de mogelijkheid om op grond van een hardheidsclausule (art. 44a van het BrüG) alsnog een claim in te dienen. Dit is de zgn HF-Actie. Ook slaagde het Comité er in aanvragen te doen op grond van de Cadsu-Lippmann aanmeldingen, waarbij het om sieraden ging die door arrestaties in Duitse handen terecht waren gekomen (LV-zaken). Zonder succes probeerde het echter aan te haken bij het Möbel-Sammelverfahren. Door een rechterlijke uitspraak werd namelijk vastgesteld dat dat niet mogelijk was.
Archival History
Het archief is gevormd in de periode 1958-1987.
Nadat A.J. van der Leeuw zijn werkzaamheden voor het Sieradencomité had voltooid is het archief toegevoegd aan de collectie van het RIOD. In het werkarchief van de heer Van der Leeuw (collectie 281) bevonden zich dossiers met betrekking tot diamantclaims. Deze dossiers zijn in 2003 overgebracht naar het archief van het Sieradencomité. De bescheiden met betrekking tot de ontbinding van het Sieradencomité zijn in april 1998 door de heer L. Asscher overgedragen aan het NIOD.
Acquisition
Het archief is een particulier archief en eigendom van het NIOD.
Scope and Content
Het archief bevat persoonsdossiers, bankafschriften en correspondentie over de liquidatie van de organisatie.
Appraisal
In het archief zijn vijf dossiers aangetroffen die tot het Centraal Afwikkelingsbureau Duitse Schadeuitkeringen (Cadsu) behoren. Deze zijn begin 2001 overgedragen aan het Ministerie van Financiën dat het Cadsu-archief beheert. In het archief van het Sieradencomité zijn deze dossiers in kopievorm bewaard. In het archief van A.J. van der Leeuw (281) zijn de dossiers van het Diamant Sammelverfahren aangetroffen. Deze zijn aan dit archief toegevoegd. Aangezien het archief van het Sieradencomité als oorlogsgerelateerd kan worden aangeduid, is er tijdens de bewerking door de CAS niet in geselecteerd. Het archief is dan ook in zijn geheel bewaard.
Accruals
Aanvullingen worden niet verwacht.
System of Arrangement
Het archief is onderverdeeld in zes series die tezamen het werkterrein van het Sieradencomité vertegenwoordigen. Het Sieradencomité heeft aan elk van de series een code toegekend: S- Sperrstempel-claims D I- Diamant-claims D II- Diamant-claims MV- Meubel-claims LV- Lippmann-claims HF- Härtefonds-claims Binnen deze series zijn dossiers op persoonsnaam gevormd. Deze dossiers zijn echter niet alfabetisch genummerd maar numeriek. Bij de beschrijving van het archief zijn de series "afrekeningen", "ontbinding" en "overig" toegevoegd.
Conditions Governing Access
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Openbaarheid
Het archief is in zijn geheel beperkt openbaar. Het is slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vanwege de bescherming van de privacy van de in de dossiers genoemde personen, zijn de namen niet op internet te zien. Als u een dossier wilt inzien, kunt u contact opnemen met onze studiezaal. aanvraaginstructie
Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 197j, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken
Conditions Governing Reproduction
Behoudens de algemene regels die gelden voor het vermenigvuldigen van stukken gelden geen beperkingen voor de reproductie.
Physical Characteristics and Technical Requirements
De materiële toestand van de archiefstukken verzet zich niet tegen gebruikelijke raadpleging van de originelen in de studiezaal van het NIOD.
Note(s)
De Stichting werd opgericht in 1958 op initiatief van vier Amsterdamse diamantairs: L. Asscher, J. Parsser, J. Elion en S. Roet. Het doel was in het kader van het Bundesrückerstatungsgesetz (BrüG) claims aan te melden voor joden die sieraden of diamanten hadden ingeleverd in ruil voor een voorlopige vrijstelling van deportatie (de zogeheten Sperr-diamanten). De Stichting diende hiervoor een collectieve claim in. Hoewel het Comité in eerste instantie in het leven was geroepen voor het aanmelden van deze claims, trad het ook nog in een aantal andere zaken op. Eind jaren vijftig waren dat het Sperr-Diamanten Sammelverfahren (S-zaken) en het Diamant Sammelverfahren (D-zaken), medio jaren zestig het Härtefonds Sammelverfahren (HF-zaken) en in het begin van de jaren zeventig het Lippmann Verschiedenes Sammelverfahren (LV-zaken) en het Möbel Verschiedenes Sammelverfahren (MV-zaken).
NIOD-KNAW collectie
Archief van de Stichting Sieraden-Comité
Het archief is gevormd door het Sieraden-Comité. De heer A.J. van der Leeuw, destijds wetenschappelijk medewerker van het RIOD, besteedde een deel van zijn werktijd aan de behandeling van schadeclaims die bij het Sieradencomité waren ingediend. Uit hoofde van deze functie was hij nauw betrokken bij de dossiervorming.
18,5 meter (3311 inventarisnummers)
De archiefstukken zijn gesteld in het Nederlands en Duits.
Sources
citeer- en aanvraaginstructie
Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd onder vermelding van: archief 197j, inv.no. ...
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna volstaat een verkorte aanhaling: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, Amsterdam, archief 197j Stichting Sieraden-Comité, inv.no. ... NIOD, archief 197j Sieradencomité, inv.no. ...
Process Info
De structuur van inventaris is in september 2002 vervaardigd door drs. R.C.C. Pottkamp. In de daaropvolgende jaren zijn de LV-zaken, MV-zaken en een deel van de HF-zaken van een naamindex voorzien door Jeroen Drenthe. De inventaris is in mei 2010 vervolmaakt door de Centrale Archief Selectiedienst, als onderdeel van de bewerking van Particuliere Archieven die onder het beheer zijn van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie te Amsterdam. Tenslotte is de index in december 2014 vervaardigd door drs. R.C.C. Pottkamp.
Subjects
- Eigendom, bezit en belastingen
- Welzijn en Sociale zorg
- Tweede Wereldoorlog