Februaristaking 1941

Inleiding

omvang: 2,90 m.

datering materiaal: 1940-1954

publicatie: B.A. Sijes, De Februaristaking, 25-26 Februari 1941 ('s-Gravenhage 1954)

Benjamin Aäron (Ben) Sijes (1908-1981) werd geboren in de Amsterdamse Jodenhoek als eerste van twee kinderen in een joods gezin. Zijn vader was sigarenmaker. Ben Sijes groeide op in grote armoede, maar werd desondanks in de gelegenheid gesteld door te leren. Hij doorliep de 3-jarige H.B.S. en behaalde in 1927 het diploma van de Tweede Openbare Handelsschool. In de periode 1932-1934 studeerde hij Indisch recht aan de Universiteit van Amsterdam. Voor het overige was hij autodidact. Voor de oorlog verrichtte Sijes tal van uiteenlopende werkzaamheden, waaronder inventarisatiewerk voor het I.I.S.G. Zijn voornaamste beroep was evenwel metaalbewerker en als zodanig nam hij deel aan de Februaristaking van 1941. Hij werkte als electrisch lasser tot zijn onderduik, begin 1943. Een groot deel van Sijes' familie, onder wie zijn ouders, zuster en zwager, kwam tijdens de oorlog om in de vernietigingskampen.

In het najaar van 1944 werd Sijes door prof. N.W. Posthumus - die hij tijdens zijn werk voor het I.I.S.G. had leren kennen - aangezocht voor het schrijven van een geschiedenis over de Februaristaking voor het na de bevrijding op te richten Bureau voor Oorlogsdocumentatie. Zo kwam hij op 15 mei 1945 als wetenschappelijk medewerker bij dit bureau - het latere RIOD - in dienst.

Ben Sijes in gesprek met Simon Wiesenthal.

Sijes publiceerde ondermeer zijn onderzoekingen naar de Razzia van Rotterdam (1951), de Februaristaking (1954) en de Arbeidsinzet (1966) en het door hem gecoördineerde onderzoek naar de vervolging van zigeuners in Nederland (1979). Hij leverde een belangrijke bijdrage aan het boek van dr. P.J. Bouman over de April-Mei-Stakingen (1950) en aan het omvangrijke geschiedwerk van dr. L. de Jong. Daarnaast verrichtte hij veel onderzoek naar oorlogsmisdadigers, voor een groot deel in samenwerking met Simon Wiesenthal, met wie hij nauw bevriend raakte. In 1970 ontving hij een eredoctoraat aan de Rijksuniversiteit Leiden. Als bewust jood was Sijes anti-zionist en als radencommunist stond hij kritisch tegenover de C.P.N. Zijn boek over de Februaristaking, waarin het spontane element in de actie van de Amsterdamse arbeiders werd benadrukt, werd door de C.P.N. scherp aangevallen.

Na zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar, aanvaardde Sijes op 26 november 1970 de Cleveringa-wisselleerstoel. In de Pieterskerk nam hij felicitaties in ontvangst van onder anderen Simon Wiesenthal (rechts).

Het verdient aanbeveling deze collectie in combinatie met de publicatie te raadplegen. De toegang is in maart 1997 vervaardigd door dr. J.L. van der Pauw.