Sąd Grodzki w Łukowie

Sąd Grodzki w Łukowie, 1940-1944, siedziba: Łuków, Sąd Grodzki w Łukowie rozpoczął funkcjonowanie pod okupacją niemiecką w pierwszym kwartale 1940 r na podstawie Rozporządzenia o sądownictwie polskim w Generalnym Gubernatorstwie z 19 lutego 1940 oraz działał w oparciu o Postanowienie wykonawcze z dnia 1 sierpnia 1940 r. do w/w rozporządzenia Durchführungsvorschrift zur Verordnung vom 19 Februar 1940 über die polnische Gerichtsbarkeit im Generalgouvernement (Dziennik Rozporządzeń Generalnego Gubernatora 1940, nr 13, część I z 24 II 1940r., część II, s. 411). Powyższy akt prawny wydano na podstawie rozporządzenia o odbudowie wymiaru sprawiedliwości w GG z dnia 26 października 1939 r. (Dz. rozp. GGP, s. 4). W końcu 1939 r. nie odbywały się posiedzenia sądu (wnoszone sprawy nie były rozpatrywane), pozostały też sprawy nie załatwione w sądach polskich. Sądy polskie były właściwe w sprawach, które nie zostały przekazane sądom niemieckim, czyli głównie rozpatrywały sprawy cywilne "byłych" obywateli II Rzeczypospolitej zamieszkałych w GG, natomiast sprawy karne sądy te rozpatrywały w przypadku przekazania ich przez sądy niemieckie. Okręgi sądów dostosowano do podziału administracyjnego GG. Zniesiono Sąd Najwyższy i sądy pracy. Sądy polskie nadal miały urzędować na podstawie polskiego prawa i ustroju sądowego, jednak władze GG zastrzegły sobie prawo do zmian. Polskie sądy powszechne funkcjonowały na podstawie rozporządzenia z dnia 19 lutego 1940 r. o sądownictwie polskim w GG (Dz. Rozp. GG nr 13, część I z 24 II 1940r.). Faktyczne rozpoczęcie działalności części z nich nastąpiło już jesienią 1939 r. (Dziennik Rozporządzeń Generalnego Gubernatora dla okupowanych polskich obszarów, nr 1 z 1939r., Rozporządzenie o odbudowie wymiaru sprawiedliwości w GG z dn. 26 X 1939r.) Granice terytorialne zespołu zawierają się w dawnych podziałach administracyjnych i stanowią znaczną część powiatu łukowskiego z okresu międzywojennego, a mianowicie miasto Łuków i 11 gmin (wszystkich było 17): gminę Celiny, Dąbie, Gołąbki, Jakusze, Krasusy, Łuków, Radoryż, Skrzeszew, Stanin, Tuchowicz i Ulan. Na podstawie zarządzenia Szefa Dystryktu Warszawskiego z 3 IV 1940 r w sprawie nowego podziału okręgów sądowych Sąd Grodzki w Łukowie przeszedł 3 IV 1940r z okręgu Sądu Okręgowego w Siedlcach pod okręg Sądu Okręgowego w Lublinie Wydział Zamiejscowy w Białej Podlaskiej [Dz. Ropz. GG nr 13/40 zarządzenie nr 11]. Łuków pod okupacją spracił rangę miasta powiatowego, należał do powiatu radzyńskiego dystryktu lubelskiego. Wyzwolenie terenu spod okupacji niemieckiej w lipcu-sierpniu 1944 r stanowi kres działalności aktotwórcy. Sąd Grodzki w Łukowie jako sąd polski wznowił działalność na podstawie dekretu PKWN z 4 XI 1944r (Dz. U. RP 1944 nr 11 poz.58).