Konsystorz Ewangelicki w Gdańsku

Po zaborze północnych ziem Rzeczypospolitej przez Prusy (1772 r.) sprawy kościelne na tym terenie podporządkowano Kamerze Wojennej i Domen w Kwidzynie, a następnie Rejencji Zachodniopruskiej. Rozporządzeniem z dnia 10 lipca 1816 r. utworzono Konsystorz Ewangelicki w Gdańsku dla Prowincji Prusy Zachodnie. Po likwidacji tej Prowincji doprowadzono z początkiem 1832 r. do rozwiązania dotychczasowego Konsystorza w Gdańsku. Jego uprawnienia powierzono Konsystorzowi w Królewcu, występującemu również pod nazwą Konsystorz i Prowincjonalne Kolegium Szkolne Prowincji Prusy w Królewcu. W 1886 r. ponownie utworzono Konsystorz w Gdańsku, obejmujący reaktywowaną prowincję Prusy Zachodnie (obejmującą Rejencję Gdańską i Rejencję Kwidzyńską). Konsystorz sprawował nadzór nad Kościołem ewangelickim oraz szkołami, natomiast w sprawach Kościoła katolickiego pełnił do 1845 r. funkcję doradczą dla władz prowincjonalnych. W roku 1845 nastąpiło ostateczne wyłączenie spraw szkolnych, które odtąd były załatwiane w Prowincjonalnym Kolegium Szkolnym. W ten sposób Konsystorz przekształcił się w instytucję zarządzającą jedynie kościołami ewangelickimi. Część uprawnień administracyjnych i majątkowych z zakresu budowy kościołów i plebani, zakładania i utrzymania cmentarzy, majątku kościelnego pozostała w gestii rejencji. Po odrodzeniu Państwa Polskiego i powstaniu Wolnego Miasta Gdańska powołano w 1920 r. Konsystorz Ewangelicki dla Wolnego Miasta Gdańska. Natomiast tereny Pomorza polskiego podporządkowano nowo utworzonemu Konsystorzowi Ewangelickiemu w Poznaniu. W okresie okupacji (1939-1945) Konsystorzowi w Gdańsku podlegał cały Okręg Gdańsk-Prusy Zachodnie.