Akta miasta Skierniewic

  • Files of the town of Skierniewice
Identifier
894
Language of Description
English
Dates
1846 - 1950
Level of Description
Collection
Languages
  • German
  • Polish
  • Russian
Scripts
  • Cyrillic
  • Latin
Source
EHRI

Extent and Medium

1003 files

Scope and Content

The collection contains i.a. the materials on forced labour; correspondence with the Rada Żydowska (Judenrat, Jewish Council) regarding the establishment of the ghetto (1940); a list of names of wealthier Jews; postwar documents on issues including property rights cases;

Archivist Note

Entry selected by Michał Czajka from the book by Alina Skibińska, "Guide to the Sources on the Holocaust in Occupied Poland"

Rules and Conventions

EHRI Guidelines for Description v.1.0

Akta miasta Skierniewic

  • Files of the town of Skierniewice
Identifier
894
Language of Description
Polish
Dates
1846 - 1950
Level of Description
Collection
Languages
  • Polish
  • Russian
Scripts
  • Cyrillic
  • Latin
Source
EHRI

Extent and Medium

1003 files

Biographical History

Pierwsza wzmianka o Skierniewicach pochodzi z 1360 roku. Pierwsza lokacja z roku 1443 nie uczyniła ze Skierniewic ośrodka miejskiego. Miasto to spadło do rangi wsi. 19.II.1457 r. Skierniewicom prawa miejskie nadał arcybiskup gnieźnieński Jan Odrowąż. Skierniewice zostały lokowane na prawie średzkim. Prawo to odegrało najmniejszą rolę w akcji lokacyjnej na Mazowszu, gdyż lokowano na nim oprócz Skierniewic jeszcze tylko Łowicz , Mogielnicę i Sierpc. Wszystkie te miasta stanowiły własność kościelną. Lokację Skierniewic musiał potwierdzić monarcha, wydając drugi dokument, w którym zgadzał się na przeprowadzenie lokacji na prawie średzkim. Lokację potwierdził król Kazimierz Jagiellończyk przywilejem z dnia 17.X.1463 r. Na mocy tego dokumentu lokacyjnego z 1457 roku wójt zarządzał miastem. Posiadał uprawnienia majątkowe bezpośrednie i pośrednie. W ramach uprawnień pierwszej grupy wójt otrzymał wójtostwo w formie darowizny, które stało się jego pełną własnością użytkową. Do najważniejszych obowiązków wójta należało sądownictwo, jakie sprawował nad ludnością miejską. Pierwszym wójtem w Skierniewicach był Mikołaj z Małaszyna, podskarbi arcybiskupa. Z czasem wójtostwo zostało wykupione przez arcybiskupa, zarządcą miasta został burmistrz, a wójtów wybierała rada miejska, jedynie do sprawowania sądownictwa miejskiego. Rada Miejska pełniła funkcje ustawodawcze i wykonawcze. Na czele rady stał burmistrz. Reprezentował ja na zewnątrz oraz był wykonawcą jej uchwał. Taki stan z niewielkimi zmianami przetrwał do końca istnienia Rzeczypospolitej. Po II rozbiorze Polski, Skierniewice zostały zajęte przez Prusaków. Miasto swój ustrój opierało na konstytucji nadanej przez Napoleona 22.VII.1807 r. Burmistrzem Skierniewic został Jacek Koronowski a członkami rady byli: Adam Lasota, Jan Hoffman, Maciej Cedrocin, Jan Johr, Jerzy Reinhard. Po upadku Księstwa Warszawskiego Skierniewice pozostały nadal w obwodzie rawskim. 26.II.1832 zarząd nad miastem został przekazany burmistrzom. Pełniejszy zarząd miejski został wprowadzony dopiero na podstawie zarządzeń z 1861 roku. Rady miejskie składały się z 8 - 24 radnych wybieranych na okres 6 lat. Władzę wykonawczą sprawowali urzędnicy wybierani przez radę. Do zakresu uprawnień rad należał zarząd gospodarczy miasta Rada podejmowała uchwały, które wykonywał kilkuosobowy magistrat. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku jednym z pierwszych dokumentów prawnych rządu polskiego był dekret z 13.XII.1918 r. o wyborach do rad miejskich. Natomiast dekret z 7.II.1919 r. o samorządzie miejskim oraz rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 1928 r. o zakresie władz administracji ogólnej stanowiły podstawy organizacji samorządu na terenie kraju. Organami samorządu była rada miejska. Członkami rady miejskiej i magistratu byli radni i członkowie magistratu. Radni nie mogli zajmować płatnej posady w magistracie. W sprawach należących do zakresu działania gminy, rada miejska była organem uchwałodawczym i kontrolującym. Członkami magistratu w miastach niewydzielonych byli: burmistrz, jego zastępca i ławnicy. Magistrat był zarządzającym i wykonawczym organem gminy. Nowe zmiany i uzupełnienia wprowadzono 23.III,1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu gminnego. Kompetencje rady miejskiej pozostały te same, kadencja zarówno dla rady i zarządu miejskiego przedłużono z 3 do 5 lat, członkowie rady byli przemianowani na radnych, których w Skierniewicach było 24, zamiast magistratu, organ wykonawczy przemianowano na "Zarząd Miejski w Skierniewicach" na czele którego stał burmistrz. Członkowie zarządu miejskiego mieli tytuł - ławnika. Władzę nadzorczą sprawował wydział powiatowy. Organizacja wewnętrzna zarządów miejskich dostosowana była do wielkości miasta i jego potrzeb. W małych miastach jak Skierniewice występowały następujące działy: ogólno-organizacyjny, finansowo-budżetowy, gospodarki miejskiej oraz administracyjny. Samorządowe władze miasta zaprzestały swojej działalności od 1939 r. aż do 1945 r. funkcjonował w Skierniewicach Zarząd Miejski /Stadtverwaltung/. Po II wojnie światowej organizacja ustroju władz miejskich opierała się na ustawie z 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych oraz dekrecie z dnia 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego. Samorząd terytorialny był reprezentowany przez terenową rade narodowa. W skład rad narodowych wchodzili przedstawiciele organizacji politycznych i gospodarczych, zrzeszeń zawodowych i społecznych. Rady obok funkcji uchwałodawczych w zakresie samorządu miejskiego, sprawowały także funkcje organów planowania działalności publicznych oraz kontroli organów wykonawczych państwowych i samorządowych. Organami pomocniczymi rady były komisje rad narodowych. Organem wykonawczym i zarządzającym był zarząd miejski, składał się z burmistrza, jego zastępcy i członków. Burmistrz miasta kierował całą administracją, występował w imieniu zarządu miasta na zewnątrz. Na mocy ustawy z dnia 20 marca 1950 roku o terenowych organach jednolitej władzy państwowej Zarząd Miejski w Skierniewicach został zlikwidowany a wszystkie jego zadania i funkcje przejęło Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Skierniewicach.

Scope and Content

Księga protokołów z posiedzeń Komisji Miejskiej, książka kasy miejskiej, plany sytuacyjne, plan mostu, księgi ludności stałej, dokumenty do ksiąg ludności stałej, księgi uchwał RM, księgi protokołów z posiedzeń komisji, spisy ludności, skorowidze do rejestru mieszkańców, rejestry mieszkańców, księgi meldunkowe, rejestry osób przybywających do gminy, o aktach stanu cywilnego, wykazy wydanych paszportów, dowody osobiste-podania, dokumenty do dowodów osobistych, plan placów m. Skierniewic, plan miasta Skierniewic, plany parcelacyjne, plany gruntów, projekty budowlane, statut miasta Skierniewic, spis członków Straży Obywatelskiej, karty bezrobotnych, budżety , roczne sprawozdania rachunkowe, księgi dłużników i wierzycieli, księgi sum, księga kasowa, listy płacy, sprawy rolnictwa, wykazy gospodarstw, kontyngenty, przydział artykułów spożywczych, budżet przedsiębiorstw, księgi biercze daniny, księgi dłużników, księgi dochodów i wydatków budżetowych, opieka społeczna, Wydz. Ogólno-Administracyjny / statut org. instrukcje kancelaryjne, protokoły z posiedzeń Zarządu Miejskiego, protokóły z posiedzeń Rady Miejskiej, komisje, kontrole, ewidencja i kontrola ruchu ludności, budżety, bilanse, plany i sprawozdania finansowe, księgi biercze, dziennik główna, wymiar podatku, sprawy wojskowe/, sprawy budowlane, projekty budynków, akta osobowe pracowników.

Archivist Note

Selected by Michał Czajka from Sezam database

Rules and Conventions

EHRI Guidelines for Description v.1.0