Archief van de gemeente Vogelwaarde

De gemeente Vogelwaarde kwam in 1936 tot stand door op 1 juli van dat jaar de gemeenten Boschkapelle, Hengstdijk, Ossenisse en Stoppeldijk samen te voegen. De gemeente Vogelwaarde heeft bestaan tot 1 april 1970, de datum waarop ze werd samengevoegd met buurgemeente Hontenisse en onder deze laatste naam een nieuwe gemeente vormde. Slechts enkele jaren na het ontstaan van de nieuwe gemeente brak de Tweede Wereldoorlog uit. Vogelwaarde bleef gelukkig gespaard voor plundering en oorlogsgeweld en alle dienstplichtige militairen uit de gemeente overleefden de mobilisatie (zie inventarisnummers 759, 761). Vele vluchtelingen, vooral uit West-Brabant, kregen aan het begin van de oorlog tijdelijk onderdak bij de burgerij van Vogelwaarde. Ieder kerkdorp in de gemeente (Boschkapelle, Hengstdijk, Ossenisse en Stoppeldijk) had bovendien zijn eigen vluchtelingencomité (zie inventarisnummer 629). Op 30 augustus 1941 werd (voorlopig) de laatste raadsvergadering gehouden: per 1 september van dat jaar was, op last van de Duitse bezetter, de gemeenteraad buiten werking gesteld en het bestuur van de gemeente kwam uitsluitend bij de burgemeester te liggen (zie inventarisnummer 60, 65-72). Nadat burgemeester Hendrikse begin 1944 weigerde om inwoners van zijn gemeente aan te wijzen voor de arbeidsinzet in Duitsland, werd ook hij door de Duitse bezetter op non-actief gesteld en zelfs gevangen genomen (zie inventarisnummer 685). Er werd een 'N.S.B.-burgemeester' aangesteld, die tot de bevrijding op 20 september 1944 de gemeente bestuurde. Na de komst van de geallieerden werd voormalig wethouder W.P.J. Staal aangesteld als waarnemend burgemeester (zie inventarisnummer 65). Op 1 augustus 1945 werd, na een tussentijdse verkiezing (zie inventarisnummer 569), een tijdelijke gemeenteraad ingesteld, welke op 6 augustus 1946 voor het laatst vergaderde. Op 3 september 1946 kwam, na eerder gehouden verkiezingen, voor het eerst de reguliere gemeenteraad weer bijeen (zie inventarisnummers 1, 53). In de gemeente Vogelwaarde waren helaas een dertiental oorlogsslachtoffers te betreuren. In Bijlage II (bladzijde XI) vindt u hun namen. Het archief bevat de neerslag van de taken en activiteiten van de gemeente. Onder 3.1.1.1 en 3.1.1.2 zijn de notulen van vergaderingen van de gemeenteraad en het College B&W te vinden. Onder 3.2.1.8. vindt u stukken betreffende personeelsaangelegenheden. Onder 3.2.2.4.3 zitten stukken betreffende de bevolkingsregistratie. Hier kunt u in de gedeeltes over de oorlogsjaren mogelijk relevante informatie vinden.